Kleuronderzoek

Als onderdeel van wat omvangrijkere restauraties waarbij herstel van beschilderingen, decoraties of kleurige afwerking aan de orde is, wordt vaak kleurenonderzoek uitgevoerd. Daarbij wordt getracht het ‘kleurig verleden’ van het monument of het onderdeel te achterhalen. Een kleurenonderzoek kan globaal of diepgravend zijn, afhankelijk van het doel. Indien men overweegt om oudere kleurstellingen te herstellen en daarbij een bepaalde periode in het gebouw als ankerpunt wil kiezen, is het zaak om de waarnemingen te koppelen aan een gedegen historisch onderzoek. Vaak gaat een kleurverkenning over in zo’n kleurhistorisch onderzoek, zeker als men in de gelukkige omstandigheid is dat er oudere verflagen bewaard zijn gebleven.

Bij een dergelijke onderzoek worden er zo mogelijk kleurtrapjes gemaakt, waarbij als het ware telkens een dieper liggend vlakje van de afwerking wordt blootgelegd. Vaak kan dan van de glansgraad en de kleur een goede indruk worden verkregen. Tegelijk dient men zich te realiseren dat je aankijkt tegen een oppervlak dat x-jaar heeft blootgestaan aan achteruitgang en slijtage en daarna is bedekt door een nieuw laagje verf. Zo moeten kleur en uiterlijk van de trapjes altijd kritisch worden bekeken.

Soms is het nuttig om de kleurverkenning te vervolgen door microscopisch onderzoek.Daarbij worden kleine monstertjes van de totale verflaag ingebed in een transparante kunststof, aangeslepen en gepolijst en dan kunnen onder de microscoop niet zelden de afzonderlijke kleurlaagjes nauwkeurig worden geteld. Nog dieper kan men in de materie duiken door zowel bindmiddelen als pigmenten te analyseren. Op een oud gebouw is dat echter zelden nodig. Daar vormt de koppeling van de opvolgende lagen en de historische tijdslijn vrijwel altijd een goed uitgangspunt als men een ‘nieuwe oude’ kleurstelling overweegt.
 

Kleur blijft echter een kwestie van smaak én het besef dat ca. 25% van de mannen in meer of mindere mate kleurenblind is! Als de architect dus een ‘speciale’ kleurcombinatie voorstelt, wees op je hoede! Kleurverandering van een monument of onderdelen ervan, is een verandering in de zin van de monumentenwet en vraagt overleg met de desbetreffende commissies of diensten.